Tham quan lễ hội phát lương Đức Thánh Trần truyền thống của người dân Hà Nam

Đền Trần Thương là di tích lịch sử tiêu biểu của tỉnh Hà Nam và cả nước. Trong đó lễ phát lương Đức Thánh Trần được diễn ra tại đây hội tụ nhiều giá trị đặc sắc về lịch sử, tâm linh và du lịch. Hãy cùng BDATrip đi khám phá nét độc đáo và tham quan lễ hội phát lương Đức Thánh Trần truyền thống của người dân Hà Nam nhé. 

Nét đẹp kiến trúc nghệ thuật của ngôi đền thiêng 

Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn là một thiên tài quân sự, anh hùng dân tộc kiệt xuất, văn võ song toàn. Là người được vua Trần phong Quốc công Tiết chế, thống lĩnh ba quân, đánh tan giặc Nguyên-Mông, bảo vệ giang sơn Đại Việt.

Tương truyền rằng, trên đường đánh quân Nguyên-Mông, bằng nhãn quan của nhà quân sự tài ba, nhà chính trị lỗi lạc, Trần Quốc Tuấn đã chọn đất Trần Thương để lập sáu kho lương để phục vụ cho cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông lần thứ hai. Nơi đây có địa thế rất thuận tiện cho việc vận chuyển, tích trữ lương thảo của triều đình. Khi chiến thắng trở về,Trần Quốc Tuấn đã mở kho lương tổ chức khao quân và dân để mừng chiến thắng.

Sau khi Hưng Đạo Vương qua đời, để tưởng nhớ công ơn của ngài, vào thời hậu Lê năm 1783, nhân dân làng Miễu đã lập đền thờ trên nền đất kho lương ấy để thờ phụng. Đền Trần Thương đã trở thành tôn miếu linh thiêng của nhân dân Hà Nam nói riêng và đất nước nói chung. Nhân dân tôn vinh Hưng Đạo Vương là Đức Thánh từ trên trời hiển ứng xuống giúp dân, giúp nước, diệt trừ giặc ngoại xâm, ổn định bờ cõi của đất nước. 

Đền được xây dựng theo kiến trúc hình chữ Quốc vuông vắn, trên thế đất thiêng “hình nhân bái tướng” và xây theo kiểu “Tứ thủy quy đường”. Tổng thể cảnh quan ngôi đền gồm nghi môn ngoại, nghi môn nội, năm tòa và được chia thành ba cung: Đệ nhất, Đệ nhị, Đệ tam và hai giải vũ, năm giếng… tạo nên những điểm huyền bí độc đáo riêng của ngôi đền.

Đền có cửa chính cao hai tầng, tầng dưới uốn thành hình vòm trang trí họa tiết hoa văn xung quanh. Tầng bên trên là gác chuông tám mái, được treo một quả chuông lớn dùng để truyền tín hiệu cho vùng xung quanh. 

Con đường chạy vòng quanh là hai tay ngai, bên Đông, bên Tây và còn có hai giếng nước được gọi là hai “tai”. Nền trước của cung Đệ tam có một giếng tròn mà từ xưa kia dân gian gọi là “hố”, “khẩu”. Theo phong thủy tất cả những cấu trúc của đường, giếng tạo nên thế đất thiêng “hình nhân bái tướng”, “ngũ mã thất tinh”.

Theo thứ tự từ bên ngoài đền vào trong, cung đầu tiên gọi là cung Đệ tam, là nơi thờ Ban Công đồng và quan Ngũ Hổ. Cung Đệ tam được xây dựng theo lối chồng rường, hai đầu xây bít đốc giật cấp, mái lợp ngói nam, mặt trước là dãy cửa bức bàn. Phía trên gian giữa có treo bức đại tự “Văn đức võ công”. 

Tiếp đến là cung Đệ nhị, ban ở giữa thờ bá quan văn võ Trần Triều, hai bên tả và hữu là thờ quan Bắc Đẩu và quan Nam Tào. Cung Đệ nhị gồm có năm gian và được xây cao hơn cung Đệ tam, trên nóc hai đầu hồi được đắp hai con rồng lớn, phần giữa mái trên và mái dưới có các ô có đắp chữ Hán. 

Cung cuối cùng là cung Đệ nhất hay còn được gọi là Cung Cấm. Ban giữa cung Đệ nhất có thờ Đức Thánh Trần, hai bên trái và phải thờ bái vọng Đức Vương Phụ và Đức Vương Mẫu của Ngài. Cung này cũng được lợp ngói ống, bộ cửa được sơn son thếp vàng lộng lẫy. 

Giá trị của đền Trần Thương còn được thể hiện qua phần trang trí kiến trúc với những họa tiết được chạm khắc công phu như: lưỡng long chầu nguyệt, rồng bay, phượng múa… tạo nên một bức tranh thiên nhiên vừa sống động, vừa cổ kính trang nghiêm. 

Cùng với vẻ đẹp về công trình kiến trúc độc đáo, linh thiêng, đền Trần Thương hiện còn lưu giữ một số hiện vật, đồ thờ có giá trị lịch sử như: hoành phi, câu đối, đại tự, ngai thờ, khám thờ, lục bình, bát hương, nghê đá, rùa đá…và chiếc kiếm bạc có vỏ làm bằng đồi mồi rất quý, chỉ được đưa ra thờ vào những ngày lễ hội đặc biệt.

Độc đáo trong Lễ hội phát lương Đức Thánh Trần tại đền Trần Thương

Ngoài giá trị lịch sử - văn hoá, đền Trần Thương còn mang đậm giá trị văn hoá tâm linh thông qua phần lễ hội. Lễ hội đền Trần Thương hằng năm được nhân dân tổ chức từ ngày 20-8 Âm lịch đã trở thành một nét văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người dân Hà Nam nói riêng và tất cả du khách thập phương nói chung.

Trong lễ hội diễn ra nhiều hoạt động văn hóa dân gian, các nghi lễ đặc sắc, độc đáo nhất là lễ rước nước và thi bơi trên sông. Các nghi lễ này vừa mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận, gió hòa, đồng thời gợi nhớ nguồn gốc của dòng tộc nhà Trần vốn quen với nghề sông nước.

Tại lễ hội, nhân dân còn tổ chức “Diễn xướng Thanh đồng”, một nghi lễ đặc sắc đã có từ lâu đời của đền Trần Thương với sự tham gia đông đảo của những người hành hương đến từ các tỉnh đồng bằng sông Hồng. Lễ hội đền Trần Thương là một trong ba lễ hội lớn trong vùng của tỉnh Hà Nam. Lễ hội này mang ý nghĩa là một cuộc hành hương tưởng nhớ về cội nguồn không chỉ đối với người dân địa phương mà đối với người dân cả nước.

Với tâm nguyện bảo tồn, phát huy những giá trị lịch sử và văn hóa tâm linh tốt đẹp, giáo dục các tầng lớp nhân dân yêu nước, nhớ về cội nguồn. Lễ hội phát lương tại đền Trần Thương được tổ chức vào giờ Tý ngày rằm tháng Giêng. Đây là một trong những lễ hội truyền thống lớn của tỉnh Hà Nam.  

Nghi lễ phát lương được thực hiện theo tuần tự gồm ba phần: Lễ rước lương thảo từ kho lương vào trong đền làm lễ do bảy cô gái mặc áo dài màu đỏ, đội khăn đỏ, đội bảy mâm đựng những túi lương thực nhỏ và chín chàng trai tân mặc quần áo màu đỏ, đầu đội nón lá cũng màu đỏ, thắt lưng khăn vàng, ống chân quấn xà cạp viền xanh, chân đi giày vải màu vàng có nhiệm vụ khiêng kiệu, trên kiệu đặt ba túi lương lớn.

Phần thứ hai là lễ châm đuốc và dâng hương của các đại biểu lão làng. Phần thứ ba là những cô gái và chàng trai rước lương thảo vào hậu cung làm mật lễ.

Đặc biệt, Lễ phát lương Đức Thánh Trần được tổ chức vào giờ Tý ngày rằm tháng Giêng hằng năm, tái hiện lại cảnh " Khao quân và dân" của quân đội nhà Trần với những nghi lễ truyền thống, chứa đựng nhiều ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Túi lương là lộc ban - cũng là lời nguyện của Đức Thánh Trần phù hộ cho một năm nhân khang vật thịnh, mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà no ấm.

Lễ hội đền Trần Thương và Lễ phát lương Đức Thánh Trần từ lâu đã trở thành nét văn hóa đẹp, thể hiện niềm tin yêu thành kính với bậc Thánh nhân cứu quốc. Đồng thời cũng góp phần bảo tồn và phát huy những phong tục tập quán truyền thống của dân tộc.

Hãy tham khảo các tour du lịch Hà Nam hấp dẫn của chúng tôi và liên hệ ngay với BDATrip nhé. Với dịch vụ chuyên nghiệp cùng đội ngũ nhân viên tận tâm, chúng tôi sẽ hỗ trợ đặt xe, vé máy bay thuận tiện và giá tốt nhất, ngoài ra hỗ trợ xin cấp Vietnam visa cho khách nước ngoài và tìm những khách sạn chất lượng tốt nhất dành cho quý khách.